Από την εισήγηση του ποιητή Γιώργου Δουατζή
«Άγρυπνες αντιλόπες» Χαρά Ναούμ Στοά Βιβλίου 3.10.13
Πρέπει να το πω απερίφραστα. Η Χαρά Ναούμ έφερε με την
πρώτη της συλλογή μια εξαίσια ποιητική πρόταση. Ήρθε για να καταθέσει μια
δουλειά που υπόσχεται. Με μια υπόσχεση φορτωμένη ευθύνη για το επόμενο βήμα,
ευθύνη που την γνωρίζουν καλά όσοι ματώνουν με την ποίηση, με αυτήν την εξαίσια
ερωμένη που δεν σου παραδίδεται ολοκληρωτικά ποτέ.
Δεν σας κρύβω ότι ενοχλούμαι πολύ όταν βλέπω νεαρούς και
νεαρές να μου λένε αυτάρεσκα με μεγάλη ευκολία, ότι γράφουν ποιήματα. Εγώ γράφω
από τα δεκατρία μου ενσυνείδητα και κατάφερα να πω με άνεση τις λέξεις ποιήματα
και ποίηση, στα πενήντα χρόνια μου. Το λέω αυτό αντιστικτικά, διότι νιώθω πως η
Χαρά Ναούμ μπορεί άνετα να λέει τη γραφή της ποιήματα, χωρίς να εκκληφθεί ούτε
ίχνος κομπασμού από τον ακροατή της.
Και βέβαια υπάρχουν μικρές ατέλειες,
γραμματικές ή συντακτικές εκτροπές, ας τις πω έτσι, οι οποίες όμως
εξαφανίζονται από την ποιητικότητα της γραφής. Για παράδειγμα, το «δεν» το θέλω
με «ν», διότι μπορεί να παραφραστεί σε «δε» ή στις αιτιατικές θέλω το «ν» που
έχει σχεδόν καταργηθεί και δεν κατάλαβα ποτέ το γιατί. Όπως θέλω
μόνον ελληνικούς τίτλους στα ποιήματα, δεν μου αρέσουν τα απόστροφα που κόβουν
τις λέξεις, αλλά αυτά μπορείτε να τα θεωρήσετε ιδιοτροπίες μου και καλά θα
κάνετε, αν έχετε άλλη άποψη, να τις αγνοήσετε.
Η Ναούμ εικονοποιεί, ταξιδεύει τον
αναγνώστη με έναν ιδιότυπο σουρεαλισμό, αλλά προσέξτε, κάθε βήμα της στο έξω- ή
υπέρ- πραγματικό, νοηματοδοτεί πάντοτε κάτι και αυτό δεν συμβαίνει για λόγους
καλολογικούς, ωραιοποίησης του λόγου. Απεναντίας, οι υπερβάσεις αυτές, σε
πολλές περιπτώσεις κάνουν τον λόγο αιχμηρό, σκληρό, πληγώνουν τον αναγνώστη,
αλλά υπηρετούν έντιμα έννοιες, σημασίες και προεκτάσεις του πραγματικού με μια
στιβαρότητα μοναδική.
Η γνήσια ποίηση σε αγγίζει ή σε
αφήνει αδιάφορο, όπως και κάθε έργο τέχνης, νομίζω δεν χρειάζεται επεξηγήσεις,
ερμηνείες. Είναι σαν τις ανθρώπινες σχέσεις. Δεν αναλύονται, δεν
κουβεντιάζονται. Απλώς συμβαίνουν. Και συνήθως αν συμβεί ως γεγονός το ποίημα,
κάθε προσπάθεια ανάλυσής του, πιστεύω ότι του κάνει κακό, έως το σκοτώνει. Έτσι
δεν θα αποπειραθώ καμιά ανάλυση ή ερμηνεία. Απλώς θα πω: Η ποιητική της Χαράς
Ναούμ έχει λόγο ύπαρξης, αυτοδυναμία, προοπτικές. Και ελπίζω το επόμενο βήμα
της να απλωθεί εντονότερα στον διπλανό, στην κοινωνία, στον αυριανό κόσμο που
καλείσθε εσείς οι νέοι να τον κάνετε πραγματικα καλύτερο, με επικυρίαρχο τον
σεβασμό στον άνθρωπο.
Ίσως γνωρίζουν αρκετοί την αποστροφή
μου στην ιδιωτική εσωστρέφεια που χαρακτήρισε τις τελευταίες δεκαετίες την
ελληνική ποιητική παραγωγή. Και αυτό, διότι δεν μπορώ να φανταστώ τον ποιητή,
αυτόν τον ευαίσθητο δέκτη που αφουγκράζεται τα ανθρώπινα, να ασχολείται μόνο με
τα υπαρξιακά και μεταφυσικά του προβλήματα, και όχι και με τον κοινωνικό
περίγυρο, με όσα υποβαθμίζουν τα δικαιώματα του ανθρώπου για μια καλύτερη ζωή,
για το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα στην αξιοπρέπεια.
Γιώργος
Δουατζής
3.10.13
